Nayanraj Pandey's "Loo" : An impressive novel
भाषाका जादूगर प्रसिद्ध आख्यानकार नयनराज पाण्डेको सद्य: प्रकाशित उपन्यास "लू" रमाइलो पारामा गम्भीर विषय उठाउने उत्कृष्ट कृति हो । भारतसँग सीमाना जोडिएको  पश्चिम नेपालको एउटा गाउँ पत्थरपुरवाको सेरोफेरोमा उनिएको यस उपन्यासको कथाले  त्यस भेगका मानिसका व्यथालाई उजागर गरेको छ । भारतीय सीमा प्रहरीका आतंककारी व्यवहार र नेपाली नेताका उदासीनताका कारण त्यहाँका वासिन्दा पीडित छन् । अझ त्यसमाथि प्रकृतिको कहरबाट समेत आक्रान्त छन् उनीहरू । गर्मीमा चल्ने तातो हावा लू ले उनीहरूको तन मन दुवैलाई आक्रान्त पारेको छ । तर यति धेरै पीडामा बसेपनि आफ्नो मानवीयतालाई कायम राख्न सफल यी गरीब गाउँलेसग पाठकको आत्मीयता मजबुत बन्न पुग्छ । यी पात्रप्रतिको सहानुभूतिले पाठकको हृदय सराबोर पार्न सफल छन् कृतिकार पाण्डे ।

उपन्यासमा धेरै पात्र छन् र सबै सशक्त तथा यादगार छन् । मुख्य पात्र इलैयालाई मात्र हाबी नगराएर पाण्डेले सबै पात्रलाई उत्तिकै भूमिका खेल्ने अवसर दिएका छन् र यो "अन्सम्बल कास्ट" को उम्दा नमुना हो । उपन्यासको कथानक शैलीले पनि सबै पात्रको मनोभावना व्यक्त गर्ने अवसर जुटाइदिएको छ ।  रुसी समालोचक मिखाइल बाख्तिनले  "बहुभाषी, बहुआयामी" उपन्यास महान् हुन्छ भनेका छन् । पाण्डेको यो उपन्यास बाख्तिनको उक्त कसौटीमा खरो उत्रन्छ । त्यो इलाकामा बोलिने विभिन्न भाषा यहाँ अटाएका छन् र विभिन्न पृष्ठभूमिका पात्रका सांस्कृतिक, धार्मिक, मनोवैज्ञानिक  तथा सामाजिक  आयामहरू यहाँ प्रस्तुत भएका छन् । यस्ता पात्रहरूको आपसी भाइचारा तथा टकरावले उपन्यासको गतिमा द्रूतता ल्याएको छ र यो एक बसाइमै पढेर सकिने तथा पछिसम्म पनि याद रहिरहने कृति बन्न पुगेको छ ।  

आवाज दबाइएका सबाल्टर्न पात्रहरूलाई उपन्यासमार्फत आवाज दिएर पाण्डेले शासक वर्गका आँखा समेत खोलेका छन् । सीमानाका वासिन्दाका पीडा तत्काल सम्बोधन गरिनुपर्ने गम्भीर विषय हो भनी उपन्यासका माध्यमले पाण्डेले काठमाडौंका शासकलाई झक्झक्याएका छन् ।

यो उपन्यास भाषाका कारण गजबको बन्न पुगेको छ । परिवेशको भाषालाई दुरुस्तै टिपेर पस्किएकाले मीठो सुनिएको त छँदैछ । त्यस अतिरिक्त पनि पाण्डेले विभिन्न अलंकारका प्रयोगद्वारा कथानकमा लालित्य छरेका छन् । सशक्त बिम्ब तथा उपमा त उपन्यासभरि नै छरिएर रहेका छन् । पाण्डे सिनेमाका स्क्रिप्ट पनि लेख्ने भएकाले बिम्बसंयोजनमा उनको दक्षता देख्नसकिन्छ । पात्रका बाहिरी परिवेश र आन्तरिक चिन्तन शृंखला दुवैको उत्तिकै सन्तुलित वर्णन गर्न पाण्डे सफल भएका छन् । वाक्यहरू सानाछोटा र चोटिला छन् ।

मैले चाहिँ उपन्यासमा कायम गरिएको हास्य चेत घतलाग्दो पाएँ । मेरा प्रिय प्रख्यात लेखक सलमान रुस्दीले आफ्ना उपन्यासमा चटपटे भाषा तथा हास्यचेतलाई सुरुदेखि अन्त्यसम्म राखेका हुन्छन् र पाण्डेले यो उपन्यासमा त्यस्तै गरेका छन् । अल्लि छाडा र अश्लील लाग्ने वर्णन पनि यसमा भएको छ तर ग्रामीण जनजीवनको दुरुस्त तस्बीर उतार्दा यो आउनु स्वाभाविक हो । त्यस्तै रुस्दीले झैँ पाण्डेले हिन्दी सिनेमाका प्रभावलाई उपन्यासमा उतारेका छन्, चाहे त्यो प्रमुख पात्रको हिन्दी फिल्मप्रतिको लगाव होस् चाहे उपन्यासकै कतिपय फिल्मीजस्ता देखिने प्रसंग हुन् । यसले उपन्यासको रोचकतामा अभिवृद्धि गरेको छ ।

समग्रमा भन्दा यो एउटा पढ्नैपर्ने उपन्यास हो र नेपाली साहित्यमा यसको आगमनलाई एउटा सुखद घटनाका रूपमा मैले बुझेको छु ।
           

     
   

कीला

साँगा, काभ्रेको एउटा सरकारी कार्यालयका सुब्बा माधव थापाको ११ वर्षे छोरो नितेश साह्रै चकचके थियो । दिनभर उपद्र्याइँ गरेर आमाबालाई धुरुक्कै रुवाउँथ्यो । कत्तिचोटि माया गरेर सम्झाए पनि, बेस्मारी भकुरे पनि कहिल्यै सुध्रिने छाँट देखाएन नितेशले । उसकी एउटी मात्र बहिनी श्वेता भने साह्रै भलाद्मी थिई । आफ्नी सोझी बहिनीलाई पनि बेफ्वाँकमा दु:ख दिइरहन्थ्यो । पढाइमा भने तेज थियो । सधैं कक्षामा प्रथम आउँथ्यो । त्यसैले कयौँ कांड गरेपनि उ पढ्ने विद्यालयका प्रधानाध्यापकले उसलाई निकालेका भने थिएनन्, चेतावनी मात्र दिएर छोडेका थिए ।

विगत केही दिनदेखि विद्यालयमा भवन निर्माणको काम भैरहेको थियो । अब टेन प्लस टु पनि चलाउन पर्‍यो भनेर विद्यालयले अगाडिको खाली चौरमा भवन थप्दैथियो । सिमेन्टीका बोरा, किला, छडलगायत धेरै निर्माण सामग्री त्यहाँ राखिएका थिए । छुस्के नितेशले त्यहाँ पनि आफ्ना लीला देखाइसकेको थियो ।

एक दिन त अचम्मै भयो । नितेशले त्यतै भेटिएको सानो ल्वाङ कीला खेलाँचीमै मुखभित्र हाल्यो र त्यो सुलुत्त भित्र पसेर उसको घाँटीमा गएर अड्कियो । उसका साथीहरू त्यतै थिए । उनीहरूले यो सबै घटना देखे । नितेशलाई कीला निले पनि त्यसले धेरै दु:ख दिएन । तर साथीहरू भने डराए र प्रधानाध्यापक केदार आचार्यलाई गएर सुनाए । पहिला त उनले नितेशको घाटीमा औंला घुसाएर कीला निक्लिन्छ कि भनेर कोशिश गरे तर कुरो झन् बिग्रियो । दुख्न पो थाल्यो नितेशलाई । "ऐया, ऐया" गर्न थाल्यो । केदारले पनि हत्तनपत्त नितेशका बालाई फोन गरेर विद्यालयमा बोलाए । "लौ तपाईंको छोरोले त कीला निलेछ । तुरुन्तै अस्पताल कुदाउनुस् ।"

बा हस्याङ्फस्याङ गर्दै आए र बाटैबाट आमा चाहिँलाई पनि बोलाएर तत्काल काठमाडौंको एउटा ठूलै अस्पतालमा पुर्याए । बाटोभरि नितेश "दुख्यो, दुख्यो" भन्दै सुँक्क सुँक्क गर्दैथियो । अस्पतालमा पुगेपछि डक्टरले तत्काल भिडियो एक्स्रे गर्न लगायो र दुखाइ कम गर्नका लागि पेन किलर दियो । पछि एक्स्रे हेर्दा कीला त घाँटीको अप्ठ्यारो भागमा पो अड्किएको रहेछ । "ल, अब यो निकाल्न त अपरेसन नै गर्न पर्छ । त्यो पनि छिट्टै । नभए फेरि इन्फेक्सन भएर घाँटी नै कुहिन्छ । एक लाख रुपैँयाको बन्दोबस्त गर्नुस्", डक्टरले नितेशका बालाई सुनायो ।

नितेशलाई त्यही अस्पतालमा भर्ना गरियो । अल्लिअल्लि पैसा त थियो घरैमा तर त्यत्रो ठूलो रकम जुटाउनका लागि रिनपन गर्न बा आफन्तलाई गुहार्न गए । आमा अस्पतालमा कुरुवा बसिन् र श्वेतालाई पनि बोलाइन् ।

नितेशको त दुखाइले बोली नै बन्द भयो र उ आँखाबाट आँसु चुहाएर बस्थ्यो । रुँदा रुँदा नाकमा सिँगान पनि जम्मा हुन्थ्यो र आमाले नाक पुसिदिन्थिन् । माधवले त्यही दिन रिन खोजेर जसोतसो एक लाख जम्मा गरे ।

भर्ना गरेको भोलिपल्टै अपरेसन गर्नका लागि डक्टरहरूको टीम तयार भयो । अझ अन्य अस्पतालका वरिष्ठ डक्टरलाई पनि अपरेसन गर्न बोलाइयो । अस्पतालको बेडबाट अपरेसन कक्षतिर लादैँ गर्दा कक्षको ढोकामै नितेशको घाँटी खसखसाएर आयो । उसले ख्वाक्क यसो खोकेको त खकारसँगै कीला पनि पो फुत्त बाहिर निस्कियो । यो देखेर एकछिन त डक्टरहरू पनि जिल्ल परे अनि हाँस्न थाले । नितेश र उसका बाआमा अनि बहिनी पनि रुन्चे हाँसो हाँस्न लागे ।

बल्ल

कृष्णले काठमाडौको गोंगबुमा एउटा सानो कोठा लिएर बसेको थियो । खान बस्न ठीक्क पुग्ने ससानो जागिर थियो । एक पैसा पनि बचत हुँदैनथियो । गुल्मीको पहाड घरमा आमाबा थिए । कृष्ण आमाबाको एक्लो छोरो । उसका दुइटै दिदिबहिनीको बिहा भइसकेको थियो । उसका आमाबा छोराले अल्लिअल्लि पैसो पठाइदिन्छ कि भनेर आशा गर्थे । हुन त गाउँमा बाली लाग्ने खेत त थियो तर अँधिया दिदा वर्दा खानै मात्र ठीक्क पुग्थ्यो ।

कृष्णको बिहा गर्ने उमेर भइसकेको थियो । धेरै ठाउँ केटी हेर्न दौडे पनि भनेमुताबिकको केटी पाउनसकेको थिएन । मान्छे आफू हेर्दा धेरै राम्रो पनि थिएन अनि अल्लि गोजे पाराको थियो । केटीले नै कतिचोटि रिजेक्ट गरेका थिए उसलाई । अन्ततोगत्वा एउटी केटीसित उसको बल्ल कुरा मिल्यो । केटी हेर्दा ठीकैकी थिई । गहुँगोरी, दाँत मिलेका, ठूलो नाक भएकी, जिउचाहिँ सलक्क मिलेकी देखिन्थी । घर चाहिँ बुटवल ।

कृष्णले आफ्नो बुताले भ्याएअनुसारको विवाह कर्म गर्‍यो । रातिको बिहा थियो । बिहान ४ बजे कन्यादान भयो र यताउती अरु काम सक्दा वर्दा ८ बज्यो । त्यसपछि उनीहरू पहाड घरतिर गए । साँझपख त्यहाँ पुगेर बुहारी भित्र्याउने संस्कार सम्पन्न भयो । त्यसपछि एक्कासी ८ बजेतिर उसकी बुढीले "ढाड दुख्न थाल्यो" भनेर गुनासो गरी । "ल, आराम गर न त" भनेर कृष्ण बाहिर गयो ।

गाउँका साथीहरू भेट भए अनि भन्न थाले "ल, सँगै बसेर मोज गर्नपर्छ" ।

"हैन, बुढीलाई आराम छैन । म जान्छु ।"

"हैन यार, आजको समय हामीलाई दे न । जिन्दगीभरिका लागि त भाउजु भइहाल्नुहुन्छ नि," टंकले भन्यो ।

त्यति भनेर कृष्ण र उसका ४ जना साथी भट्टीमा जाँड खान थाले । साथीहरूले उसलाई जिस्काउन थाले, "यो किस्नेको पनि अब पानी चढ्यो । ल केटा, तेरै छ दिन । आजै राति झन्डा गाड्ने त होला नि" । दीपकले यसो भन्दा कृष्ण केही नबोली मुसुमुसु हाँस्दै लोकल ठर्रा तानिरह्यो । जाँड खाँदा खाँदा रातको १२ बजिसकेछ ।

घर आउँदा त बुढी भूस भएर निदाइरहेकी थिई । "भैगो के उठाउनु त, आफू पनि यस्तो हालतमा छु" भनेर आफू अर्को खाटमा पल्टियो । "अब काठमाडौंमा सुहागरात मनाउँला, भोलि त हिँडिहालिन्छ" भन्ने सोच्दै कतिबेला निदायो, आफैँले थाहा पाएन ।

भोलिपल्ट बेलुका बुढीलाई काठमाडौंको त्यही आफ्नो सानो कोठोमा भित्र्याएको थियो उसले । कत्ति खोजेको हो उसले अल्लि राम्रो डेरा तर काठमाडौमा डेरा पाउनु र जागिर पाउनु दुवै मुस्किल काम हुन् । केही नलागेर उसले बुढीलाई त्यही कोठामा बसाउन बाध्य भयो ।

कोठामा पसेको एकैछिनमा बुढी पर सरी । सुहागरात मनाउने कल्पनामा मक्ख पारेको कृष्ण बुढीको मासिक धर्मका कारण खिस्रिक्क पर्‍यो । "कसो बिहा छेकिएन ! सबै सकिएपछि भयो", भन्दै थिई बुढी । उता कृष्णलाई भने खपिनसक्नु भएको थियो । "हैन बुढी, गरम जे पर्ला पर्ला" भन्दै यसो नजिक आउन लागेको त बुढीले सातो खाई । "के हो ताल ? बाहुनको छोरा भएर रजस्वला महिलासँग सहवास गर्न खोज्ने ? अनि कस्तो दुखिराछ मलाई अहिले ! यस्तो बेलामा गर्ने रे ! अब तीन दिन कुर्नु न !" कृष्णलाई रिस त साह्रो उठेको थियो यो सुन्दा तर आफैँलाई नियन्त्रण गर्‍यो । बुढीका लागि ढोकाछेउमा एउटा ओच्छ्यान मिलाएर आफू भने खाना बनाउन थाल्यो ।

बल्लतल्ल तीन दिन बित्यो । यो तीन दिनमा कृष्णले अफिसमा कोही नभएको मौकामा पोर्न भिडियो डाउनलोड गर्‍यो र एकछिन त्यतै मन बहलायो । तर त्यो हेर्दा उसको इच्छा झन् प्रबल भएर आयो र खपिनसक्नु भयो । आफ्नै दुई तिघ्राबीचमा हात पसाएर दाँत किटिरह्यो । तर मनलाई ढाढस दिँदै बस्नुबाहेक अरु कुनै उपाय पनि त थिएन ।

तीन दिन बितेपछि बुढीले चोखिनका लागि नुहाउने तर्खर गर्न लागी । कृष्ण बिहानैदेखि खुशी थियो । लगभग नाच्दै खाना पकायो उसले र खाइवरी बाटोमा गीत गुनगुनाउँदै अफिस गयो । अफिसमा पनि सबैसँग हाँसीखुसी गर्‍यो । "के हो? आज त कृष्णका हड्डी हाँसेका छन् त," सहकर्मी विराजले जिस्कायो । कृष्ण लाजले भुतुक्क भयो र मुस्काइरह्यो ।

बेलुका उत्साहित भएर घर फर्किँदा त उसकी सासू पो आएर बसिरहेकी देख्यो । "हत्तेरी, यो बुढी किन अन्मरिन आइपुगेकी अहिले?" यसो सोच्दै उसले बेमनले सासूलाई नमस्कार गर्‍यो । आफ्नी आमा आएकाले बुढी चाहिँ बहुत खुशी भएकी थिई । "मम्मीलाई मेरो याद आएछ र आज बिहानै हिँड्नुभयो । अब मलाई नि आनन्द हुन्छ । हजुर अफिस गएपछि मलाई नि न्यास्रो लाग्ने । अब आमासँग बसेर कुरा गर्छु । दिन पनि कट्छ ।" कृष्णले केही भन्न सकेन र सासूलाई मनमनै सरापेर बस्यो ।

सासू चार दिन बसेर बल्लबल्ल घर फर्किन् । सासूलाई बसपार्कमा एकाबिहानै बस चढाएर कृष्ण डेरा आइपुग्यो । "आज अफिस छुट्टी लिएर भए पनि दिउँसै सुहागरात मनाउँछु" भन्ने सोच्दै थियो उ । बिहा भाको यत्तिका दिनसम्म पनि सुहागरात मनाउन नपाएको कृष्ण मत्ता साँढे जस्तो भएको थियो । त्यतिन्जेल बुढीले खाना ठीक पारेकी थिई । खानका लागि बस्न लाग्दा हाकिमको फोन आयो । "ल तुरुन्त अफिस आउनुस् त कृष्णजी, यहाँ जरुरी काम आइपर्यो" पो भन्छन् हाकिम । "हजुर, म त आज बिदा लिउँ भनेको ?" "हैन, आज एकदम जरुरी छ । तपाईं आउनैपर्छ । बरु यो काम सकेपछि जति भने नि बिदा लिनुहोला न !" "हस् हजुर, म आउँछु," लगभग रुन्चे स्वरमा कृष्णले भन्यो ।

अफिसमा त्यो दिन बेस्सरी व्यस्त भयो कृष्ण । राति पनि ओभरटाइम गरेर बल्लबल्ल काम सकायो । हाकिम खुशी भए र कृष्णलाई भने, "ल, अब केही दिनको बिदा लिनुभए हुन्छ । म स्वीकृत गर्दिन्छु ।" खिसिक्क हाँस्दै कृष्णले "हुन्छ, हजुर" भन्यो ।

राति १० बजेतिर डेरा पुग्दा बुढी त छैन । बुढीले मोबाइल पनि लिएकी थिइन । "लौ न कहाँ गई होली?" भनेर चिन्तित हुँदै उसले यसो दिमाग लगाउन थाल्यो । आफ्नी सानीमाकहाँ गई होली कि भनेर फोन गर्‍यो । सानीमाले फोन उठाएर "नमस्ते ज्वाइँसाब ! अनिता त यहीँ रात बस्दै आकी छ । कोठामा बस्दा दिक्क लाग्यो भनेर फोन गरिरैथी । अनि मैले यतै बोलाएँ ।"

"हरे, मलाई खबर गर्नपर्छ नि?" भनेर रिसले मुर्मुरिदै कृष्णले फोन काट्यो । "त्यो मोरीलाई पख् !"

रातभर अनिदोँ भएर छट्पटाउँदै कृष्ण बस्यो । भोलिपल्ट बिहान बुढी आइपुगी । कोठामा पस्न पाएकी पनि थिइन, उसलाई कृष्णले अङ्गालोमा बेरिहाल्यो । "ह्या, कस्तो मान्छे ? बस्न पाछैन, झम्टिन आइहाल्ने?" "आज मलाई केही थाहा छैन । आज त सुहागरात मनाउनैपर्छ ।"

"लौ, लौ " बुढीले भनी !

बल्ल भने कृष्णले सन्तोषको सास फेर्न पायो ।

सर्वाधिकार सुरक्षित विन्देश दहाल २०६९

सर्वाधिक सफल चलचित्र "अवतार" र "टाइटानिक" माथि वामपन्थी समालोचक स्लाभोज झिझेकले गरेको समालोचना !

साहित्य तथा फिल्मको आस्वादन गर्दा आनन्द त आउँछ नै, अझ तीमाथिको बौद्धिक समालोचना पढ्दा त झन् सुनमा सुगन्ध ! समालोचनाका धेरै धारमध्ये मलाई रुचिकर लाग्ने भनेका वामपन्थी र मनोवैज्ञानिक समालोचना हुन् । कुनै पनि रचनाका पछाडि के राजनीति अनि कुन मनोविज्ञान सक्रिय हुन्छन् भनी खोतल्नु राम्रो प्राज्ञिक अभ्यास हो । वामपन्थी राजनीतिमा मेरो कुनै रुचि छैन तर समालोचना चाहिँ म खोजीखोजी पढ्छु । झन् यी दुवैमा समान दक्षता भएको समालोचक भेटिए त गजब !

अहिले पश्चिमी चिन्तकहरूमा स्लोभेनियाका लेनिनवादी/लकानियन स्लाभोज झिझेक अग्रणी छन् । उनले साहित्य, कला, फिल्म, समाज सबै बिषयमा कलम चलाएका छन् । म अहिले सबभन्दा बढी पैसा कमाएका दुई चलचित्र, "अवतार" र "टाइटानिक" माथि उनले गरेका वामपन्थी समालोचनामा केन्द्रित हुन्छु ।

"टाइटानिक" मा सर्वहारा वर्गको नायक कुलीन उच्चवर्गीय नायिकाको प्रेममा परेको र नायिकाले उक्त प्रेममा साथ दिएको भनी देखाइएको छ । आलंकारिक रूपमा भन्दा नायिका त एकप्रकारले सुनको पिँजडामा बस्न बाध्य छिन् । उनी आफ्नो जीवनदेखि खुसी छैनन् र आत्महत्याको मनसाय राख्छिन् । नायकले उनलाई उच्चवर्गीय घेरोभित्रको संसारबाट बाहिरको संसार देखाउँछ । आफ्नो पिँजडा तोडेर नायकसँगै वास्तविक संसारमा संघर्ष गर्न तयार भई न्युयोर्क पुगेर नायकसँगै भाग्ने योजना बनाएकी हुन्छिन् नायिकाले । तर टाइटानिक जहाज आइसबर्गमा ठोकिन्छ र नायकको इहलीला समाप्त हुन्छ । नायकले नायिकालाई जीवन कसरी जिउने भनी पाठ पढाएपछि अब उसको उपयोगिता सकियो । जीवनमा अब अघि बढ्न नायिकाले शिक्षा पाइन् । बुर्जुवा पुँजीपतिले सर्वहारालाई यसरी नै वस्तुसरह उपयोग गर्छ र काम सकिएपछि मिल्काउँछ । नायक बाँच्न सक्थ्यो तर नायिकालाई बचाउने चक्करमा मर्यो । अनि बुर्जुवाले सर्वहाराको जीवनका झल्का पाएर आफूलाई तरोताजा बनायो र बुर्जुवा जीवनलाई निरन्तरता दियो । साथै बुर्जुवाको एक सदस्य सर्वहारा हुने भो भन्ने डरले गर्दा त्यसलाई रोक्न जहाज पल्टाएर सर्वहाराको विनाश गरियो । न्युयोर्क पुगेपछि नायक नायिका दुवैको जीवन सुखमय हुन्छ भन्ने कुनै ग्यारेन्टी थिएन । भोक र अभावको जीवन जिउँदा प्रेम त कता पुग्थ्यो होला । यसरी जीवनसंघर्षमा अल्झाएर वास्तविकता उजागर गर्दा राजनीतिक कनेक्सन हुने भएकाले ठिटाठिटीको प्रेममा कथा अल्झाएर तिनीहरू बाँचेका भए सुखमय जीवन जिउँथे होला भनी भ्रम पैदा गरिएको छ र जीवनसंघर्षबाट कथालाई मोडिएको छ । यसो गर्दा बुर्जुवाले सर्वहाराको राजनीतिक चेतना नबढोस् र आफूमाथि प्रश्न नउठोस् भन्ने उद्देश्य लिएको हो । अब हामीले फिल्म हेर्दा यसरी त सोचेका नहोलाउँ । "आहा क्या गजबको प्रेमकथा" भनेर सन्तुष्ट होलाउँ तर यस्ता कथाका पछाडि रहेका राजनीतिक प्रश्नहरू पनि त्यत्तिकै महत्त्वपूर्ण छन् ।

त्यसैगरी "अवतार" मा पुँजीवादको ठूलो खेलाडी एउटा बहुराष्ट्रिय कम्पनीले एक नयाँ ग्रहमा गएर त्यहाको प्राकृतिक स्रोतसाधनमाथि कब्जा गर्ने र त्यहाका निवासीलाई गुलाम बनाउने योजना बनाएको र त्यसमा असफल भएको कथा देखाइएको छ । त्यो ग्रहका नीलवर्णीय बासिन्दाहरूसँग घुलमिल गरेर तिनलाई स्रोत साधन दिनका लागि फकाउने, नभए सैनिक कार्बाही गर्ने योजना गोरा साम्राज्यवादीहरूको हुन्छ । यसको नायकलाई नीलो अवतार दिएर त्यो ग्रहमा पठाइन्छ तर उसको मन परिवर्तन भएर त्यहाँकी राजकुमारी र निवासीसँग मिलेर आफ्नै मालिकका विरुद्ध संघर्ष गर्छ । झट्ट हेर्दा त यो साम्राज्यवादविरुद्धको लडाइँ जस्तो देखिन्छ तर यसभित्र लुकेको राजनीति अर्कै छ । यो फिल्मले के सन्देश दिन खोजेको छ भने कि त त्यो ग्रहका आदिवासीले गोरामध्येको एकलाई नायक स्वीकार्नपर्यो नभए मर्न तयार हुनुपर्यो । जताबाट नि माथ्लो हात त पुँजीवादी साम्राज्यवादीकै हुने भो । जर्ज बुसले इराकविरुद्धको युद्धका बेला "कि मेरो साथ देउ कि आतंकवादीको" भनेर जनतालाई अन्योलमा पारेजस्तै यो फिल्ममा साम्राज्यवादीले त्यो ग्रहका बासिन्दालाई दुइटा विकल्प दिएर आफैँ ठूलो पल्टेका छन् ।

यसरी फिल्मका पछाडि लुकेका राजनीतिक अर्थको अध्ययनले हाम्रो दृष्टिकोण पनि फराकिलो हुँदै जान्छ र हामी कृतिको प्लेजरमा मात्र नभुलेर बौद्धिक चिन्तन गर्नतर्फ पनि लाग्छौं ।