Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives

"अंकल बुन्मी हु क्यान रिकल हिज पास्ट लाइभ्स" भन्ने गहन अर्थ बोकेको तर बुझ्न गाह्रै हुने एउटा थाइ फिल्म हेरेँ । अपिचातपोङ वीरसेथकुलद्वारा निर्देशित तथा सन् २०१० को प्रतिष्ठित कान्स पुरस्कार जित्न सफल यो फिल्ममा हिन्दू तथा बौद्धदर्शनको पुनर्जन्मसम्बन्धी विषयलाई समेटिएको छ । थाइ सेनाका पूर्व फोटोग्राफर बुन्मी किड्नीको समस्याका कारण मृत्‍यु नजिकै पुगेका हुन्छन् र अलि पहिलेदेखि नै  सहरबाट धेरै टाढाको एउटा जंगलमा सानोतिनो घर बनाएर मौरीपालन  गरेर बसेका हुन्छन् । उनलाई लाओसको एकजना केटाले स्याहार गरिरहेका हुन्छन् । उनलाई भेट्न उनकी साली बैंककबाट त्यो जंगलमा पुगेकी हुन्छिन् । बेलुकाको खाना खाँदा बुन्मीकी मृत श्रीमती र छोरा भूत बनेर आउँछन् र लामो कुरा गर्छन् । भूतप्रेत र जीवित मानिस सँगै बसेर कुरा गर्ने जादुई यथार्थवादी शैली अपनाइएको छ फिल्ममा । बुन्मी भूतप्रेतमा विश्वास गर्ने हुनाले भूतसँग तर्सिंदैनन् । आफू मर्ने बेला आएकाले बुन्मी आफ्ना विगतका जीवन सम्झन थाल्छन् । उनी कुनै जन्ममा अर्ना थिए, कुनैमा माछा थिए, कुनैमा राजकुमारी थिए, कुनैमा भिक्षु थिए । यही जन्ममा चाहिँ सैनिक हुँदा उनले थाइल्याण्ड र लाओसको सिमानामा धेरै कम्युनिस्ट गुरिल्लाहरूलाई मारेका थिए र जीवनको उत्तरार्धमा आफ्ना खेतमा कीरा मारेका थिए । यो पापका कारण अर्को जन्ममा दु:ख पाइएला भन्ने उनलाई डर छ । पछि उनी आफ्ना मृत तथा जीवित नातेदारसँग घना जंगलको बीचमा रहेको एक गुफामा पुग्छन् । त्यो गुफा गर्भको आकारको हुन्छ । अर्को जन्ममा पुग्नका लागि फेरि गर्भधारण गर्नु जरुरी त हुन्छ । फिल्मको अन्त्यतिर एउटा भिक्षु गृहस्थीको घरमा आएको र सांसारिक सुविधा भोगेको देखाइएको छ र ती चरित्र  जीवित मानिस हुन् कि मृत छुट्ट्याउनै गाह्रो हुन्छ । कि त्यो भिक्षु बुन्मी हुन् ? यो फिल्ममा खास कथा भन्नु केही छैन । बौद्ध ध्यानमा ध्यानस्थले तत्वमा ध्यान गर्छ र मानसिक विश्लेषणको चक्रव्यूहबाट आफूलाई अलग पार्छ । त्यसैगरी यो फिल्ममा दर्शकले घटनाको अनुभव गरुन्, रौंचिरा विश्लेषण गर्नतिर नलागून् भन्न खोजिएको होला । प्रकृतिका दृश्य  खिच्दा र अन्यत्र पनि एकदमै लामा टेकहरू लिइएका छन् । धैर्यशाली हुनुपर्छ फिल्म हेर्दा । मलाई पनि कतैकतै चाहिँ झ्याउ नै लागेर आयो । यो बौद्ध विषयवस्तुका अलावा राजनीतिक टिप्पणी पनि सूक्ष्म तवरले गरिएको छ फिल्ममा । थाइ सरकारले शीतयुद्धताका कम्युनिस्ट गुरिल्ला माथि      गरेको क्रूर दमन तथा थाइल्याण्डमा हुने मानव अधिकार उल्लंघन (बेपत्ताका घटना) लाई भूतप्रेतको कथामार्फत देखाइएको छ । बुन्मीको छोरा जंगलमा बेपत्ता पारिएर मारिएका रहेछन् । (यस्तै खालको विषयलाई फिलिपिन्सको फिल्म "द रोड" ले पनि उठाएको थियो । फिलिपिन्समा मानिस व्यापक रूपमा बेपत्ता पारिन्छन् ।) जंगल, झर्ना, जनावर, मौरीका सुन्दर दृश्य समावेश छन् फिल्ममा । सुन्दर छायांकनले फिल्मको उँचाइ थपेको छ ।